اغلب افراد مبتلا به سرطان کبد، در اثر پيشرفت بيماريهاي مزمن کبد به اين سرطان دچار ميشوند. نرخ وقوع سرطان نوع هپاتوسلولار کبد به دليل افزايش شيوع سيروز کبدي به سرعت در حال افزايش است. سيروز کبدي خود از هپاتیت سی مزمن و نيز بيماري کبد چرب غير الکلي ناشي ميشود. براي درمان سرطان کبد روشهاي زيادي وجود دارد. نوع روش درماني که براي هر بیمار انتخاب ميشود، به ميزان پيشرفت سرطان، وضعيت سلامتي کبد و سلامت عمومي خود بيمار بستگي دارد.
آشنايي با کبد
کبد بزرگترين اندام داخلي در انسان است که زير دندههاي سمت راست و دقيقاً در پايين ريه راست قرار گرفته است. کبد به چند زيرواحد کوچکتر تقسيم ميشود که به آنها لوبهاي کبد گفته ميشود.
تومورهاي خوشخيم کبد
تومورهاي خوشخيم گاهي اوقات به قدري بزرگ ميشوند که ميتوانند براي کبد مشکلساز شوند، اما اين تومورها منحصر به خود کبد هستند و به بافتهاي اطراف يا به قسمتهاي دورتر در بدن گسترش پيدا نميکنند.
همانژيوم
همانژيوم شايعترين نوع تومور خوشخيم کبدي است که از عروق خوني کبد منشأ ميگيرد.
آدنوم کبدي
آدنوم کبدي يک نوع تومور خوشخيم است که از سلولهاي هپاتوسيت (نوع اصلي سلولهاي کبد) منشأ ميگيرد و در اغلب موارد هيچ علائمي ايجاد نميکند و نيازي به درمان هم ندارد.
هيپرپلازي ندولار موضعي
هيپرپلازي ندولار موضعي (FNH) يک زائده تومور مانند است که از چند نوع سلول مختلف (شامل هپاتوسيت ها، سلولهاي مجراي صفرا و سلولهاي بافت همبند) تشکيل شده است.
انواع سرطان اوليه کبد
به سرطانهايي که از خود کبد آغاز شود، سرطان اوليه کبد گفته ميشود. چندين نوع مختلف از سرطان اوليه کبد وجود دارد که شامل موارد زير ميباشد.
کارسينوم هپاتوسلولار (سرطان هپاتوسلولار)
اين شايعترين نوع سرطان کبد در بزرگسالان است. سرطان هپاتوسلولار (HCC) ميتواند الگوهاي رشد مختلفي در کبد داشته باشد.
کلانژيوکارسينوم داخل کبدي (سرطان مجاري صفراوي)
اين نوع سرطان از سلولهايي آغاز ميشود که جداره مجاري صفراوي (لولههاي کوچکي که مايع صفرا را به کيسه صفرا منتقل ميکنند) را ميپوشانند.
آنژيوساکروم و همانژيوساکروم
انواع نادري از سرطان هستند که از سلولهاي پوشاننده عروق خوني کبد آغاز ميشوند. خطر ابتلا به اين نوع سرطانها در افرادي که به مدت طولاني در معرض وينيل کلريد و يا دياکسيد توريم (توروتراست) قرار داشته باشند، بيشتر است.
هپاتوپلاستوما
هپاتوپلاستوما يک نوع بسيار نادر سرطان است که در کودکان ايجاد ميشود و معمولاً کودکان زير سن 4 سال را درگير ميکند. سلولهاي سرطاني هپاتوپلاستوما شبيه به سلولهاي کبد جنيني هستند.
سرطانهاي ثانويه کبد (سرطان متاستاتيک کبد)
در اغلب موارد، سرطانهايي که کبد را درگير ميکنند از خود کبد آغاز نشدهاند، بلکه منشأ آنها در جاي ديگري از بدن از قبيل پانکراس، روده بزرگ (کلون)، معده، سينه يا ريه ميباشد و از آنجا به کبد گسترش (متاستازي) يافتهاند. اين تومورهاي سرطاني بر اساس منشأ اوليه (محل شروع اوليه) آنها نامگذاري و درمان ميشوند.
آيا علت بروز سرطان کبد شناخته شده است؟
اگرچه عوامل خطرزاي متعددي به عنوان علت ايجاد سرطان هپاتوسلولار کبد شناخته شدهاند، اما اينکه اين عوامل به چه صورتي باعث تبديل سلولهاي سالم کبد به سلولهاي سرطاني ميشوند، هنوز به طور دقيق شناخته نشده است.
اصولاً سرطان هنگامي آغاز ميشود که ماده وراثتي يا همان DNA يک سلول آسيب ميبيند.
مواد شيميايي خاصي از قبيل سموم آفلاتوکيسن که عامل سرطان کبد هستند، به DNA سلولهاي کبدي آسيب وارد ميکنند. قدر مسلم، سرطان کبد علل بسيار زياد و متفاوتي دارد و بدون شک، تعداد زيادي ژن مختلف در ايجاد اين سرطان نقش دارند. در حال حاضر اميد ميرود که به دست آمدن درک کاملتر و عميقتري از چگونگي ايجاد سرطان کبد، بتواند به پزشکان کمک کند تا در آينده راهکارهاي بهتري براي پيشگيري و درمان اين سرطان پيدا کنند.
عوامل خطر براي سرطان کبد
دانشمندان چندين عامل خطرزا را شناسايي کردهاند که احتمال ابتلاي افراد به سرطان هپاتوسلولار کبد (HCC) را افزايش ميدهند:
- جنسیت: سرطان هپاتوسلولار در مردان خیلی شایعتر از زنان است.
- نژاد و قومیت
- بیماری هپاتیت ویروسی مزمن (هپاتیت بی و یا هپاتیت سی)
- سیروز کبدی
- بیماری کبد چرب غیرالکلی
- بیماری سیروز صفراوی اولیه
- بیماریهای متابولیک ارثی
- مصرف زیاد الکل
- چاقی و اضافه وزن
- دیابت نوع 2
- بعضی از بیماریهای نادر: بیماریهای نادری که خطر ابتلاء به سرطان کبد را افزایش میدهند، عبارتند از:
- تیروزینمی
- کمبود آلفا-1 آنتیتریپسین
- پورفیریای پوستی تأخیری
- بیماریهای ذخیره گلیکوژن
- بیماری ویلسون
- سموم آفلاتوکسین
- مواد شیمیایی شامل وینیل کلرید و دیاکسید توریوم (توروتراست)
- داروهای استروئیدی آنابولیک
- آرسنیک
- عفونت با پارازیتها
- مصرف تنباکو و مواد دخانی
نشانهها و علائم سرطان کبد
نشانهها و علائم سرطان کبد غالباً تا وقتی که این بیماری به مراحل پیشرفته خود میرسد، مشخص نمیشوند. اما در بعضی از موارد هم ممکن است زودتر از آنکه سرطان پیشرفت کند، بعضی از علائم آن پدیدار شود. اگر با مشاهده اولین علائم هشداردهنده سرطان کبد فوراً به پزشک مراجعه کنید، ممکن است سرطان شما زودتر تشخیص داده شود و احتمال درمان راحت آن بیشتر باشد. بعضی از شایعترین علائم سرطان کبد عبارتند از:
- کاهش وزن بدون دلیل
- کم اشتهایی
- احساس سیری شدید حتی بعد از یک وعده غذایی سبک
- حالت تهوع و استفراغ
- بزرگ شدن اندازه کبد که به شکل یک توده در زیر استخوان دندهها و در سمت راست شکم احساس میشود.
- بزرگ شدن طحال که به شکل یک توده در زیر استخوان دندهها و در سمت چپ شکم احساس میشود.
- درد در ناحیه شکم یا نزدیک تیغه شانه راست
- ورم یا تجمع مایعات در شکم
- خارش شدید
- زرد شدن پوست و سفیدی چشمها
برخی دیگر از علائم احتمالی سرطان کبد میتواند شامل تب، بزرگ شدن سیاهرگها در اطراف ناف و نمایان شدن آنها در زیر پوست، خونمردگی و خونریزی غیر طبیعی میباشد.
آزمایشهای تشخیص سرطان کبد
بررسی سوابق پزشکی و انجام معاینه فیزیکی
پزشک از شما سؤالاتی در مورد شرح حال و سوابق پزشکی میپرسد تا عوامل خطرزای احتمالی برای سرطان کبد را بررسی کند و در مورد علائم این عارضه در شما اطلاعات بیشتری به دست آورد.
آزمایشهای عکسبرداری
- اولتراسوند
- سی تی اسکن
- ام آر آی
- آنژیوگرافی
- اسکن استخوان
سایر عملها و آزمایشهای تشخیصی
در صورتی که پزشک، شما را مشکوک به سرطان کبد بداند و در عین حال از نتایج آزمایشهای عکسبرداری نتواند به نتایج قطعی در این خصوص برسد، ممکن است آزمایشهای تشخیصی دیگری را نیز برای شما تجویز کند. این عملها و آزمایشها میتواند شامل موارد زیر باشد:
- لاپاراسکوپی
- نمونهبرداری بیوپسی
- بیوپسی با سوزن
- بیوپسی لاپاراسکوپیک
- بیوپسی با جراحی
تستهای آزمایشگاهی
- آزمایش اندازهگیری آلفا- فتوپروتئین (AFP) در خون
- سایر آزمایشهای خون
- تستهای عملکرد کبد (LFT)
- آزمایش لختهشوندگی خون
- آزمایش تشخیص هپاتیتهای ویروسی
- تستهای عملکرد کلیه
- آزمایش شمارش کامل سلولهای خون (CBC)
- آزمایش شیمی خون و آزمایشهای دیگر
درمان سرطان کبد
پس از آنکه سرطان کبد به طور قطعی تشخیص داده شد و مرحله پیشرفت آن نیز مشخص شد، تیم درمانی شما روشهای قابل استفاده برای درمان آن را برایتان شرح خواهد داد. این روشها میتواند شامل موارد زیر باشد.
جراحی سرطان کبد
در صورت تشخیص قطعی سرطان کبد ممکن است از عمل جراحی به صورت رزکسیون (برداشتن تومور سرطانی) یا پیوند کبد برای درمان آن استفاده شود. عمل جراحی ممکن است تنها راهکار منطقی برای درمان سرطان کبد باشد. بهترین نتایج از درمان شما هنگامی به دست میآید که تمامی سلولهای سرطانی به صورت موفقیتآمیزی از کبد حذف شوند.
ابلیشن تومور کبدی
ابلیشن یک روش درمانی است که طی آن، سلولهای سرطانی بدون آنکه از روی بافت کبد برداشته شوند، تخریب شده و از بین میروند. از این روش برای درمان بیمارانی استفاده میشود که چند تومور کوچک بر روی کبد خود دارند و یا جراحی برای درمان آنها گزینه مناسبی نباشد. برای مثال در بیمارانی که از نظر سلامتی عمومی وضعیت خوبی نداشته باشند یا توانایی عملکرد کبد در آنها کاهش پیدا کرده باشد، نمیتوان از عمل جراحی برای درمان سرطان استفاده کرد. احتمال آنکه با روش ابلیشن بتوان سرطان کبد را به طور کامل درمان نمود، کمتر از روش جراحی میباشد، اما با این حال روش ابلیشن در بعضی از بیماران سرطانی میتواند گزینه بسیار مؤثری باشد. همچنین در بعضی مواقع از این روش در بیمارانی که در نوبت انتظار برای پیوند کبد هستند، استفاده میشود.
آمبولیزاسیون درمانی
آمبولیزاسیون یک روش درمانی است که در آن مواد خاصی به داخل رگهای خونی تزریق میشود تا مسیر سرخرگهایی که خون را به سلولهای سرطانی در کبد میرسانند، مسدود کند.
پرتو درمانی
در روش پرتو درمانی از پرتوهای پُرانرژی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود.
درمان هدفمند
از زمانی که محققان توانستهاند در مورد تغییراتی که در سلولهای عامل سرطان ایجاد میشود اطلاعات بیشتری به دست آورند، از داروهای جدیدی برای درمان سرطان استفاده کردهاند که به طور اختصاصی این تغییرات را هدف قرار میدهند. داروهای هدفمند در مقایسه با داروهایی که در روشهای معمول شیمی درمانی مورد استفاده قرار میگیرند، عملکرد متفاوتی دارند. این داروها غالباً عوارض جانبی متفاوت (و با شدت کمتر) ایجاد میکنند.
شیمی درمانی
شیمی درمانی روشی است که در آن از داروهای شیمیایی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. در شیمی درمانی سیستمیک (تمام بدن) از نوعی داروی ضد سرطان استفاده میشود که به صورت تزریق سیاهرگی و یا از طریق دهان مصرف میشود. این داروها وارد جریان خون میشوند و از طریق آن به تمامی نواحی بدن میرسند. بنابراین این روش برای درمان سرطانهایی که به سایر اندامهای بدن گسترش پیدا کرده باشند، کارآیی بالایی دارد.
سلام وقت بخیر ببخشید اگر در اسکن که انجام شده از کبد لکه ای مشاهده شود نشانه چیست؟مرحله بعدی برای آزمایشات و نمونه برداری ها چه روشی است؟فایبر اسکن مناسب هست برای انجام دادن برای علت و تشخیص دقیق لکه مشاهده شده.
سلام همسر خواهر من سرطان روده بزرگ داشت با متاستاس کبدی که هر 2 لوبو درگیر کرده 24 جلسه شیمیدرمانی شده سنوگرافی چندتا توده نشون داده که بزرگترینشو 69 بوده فکر میکنید امیدی به بهبودی هست؟؟
سلام خسته نباشید برای چک کردن کبد که ایا توده دارد یانه پیش چه دکتری باید رفت وچه روشی پیشنهاد می کنید
سلام.خسته نباشی .من حدود ۴سال هست که مشکل رفلکس اسید معده دارم.وزخم اثنی عشر هم اضافه شده
هنوز هم با خوردن دارو خوب نشدم و درد ناشی از رفلکس در جناق سینه من را اذیت میکنه .میخوام بپرسم آیا درمان قطعی دارم
سلام.خواهر من ۳سال پیش تومور نوع ۲ در یکی از سینه هاش بود که جراحی شد ودوره ی شیمی درمانی وپرتو درمانی را هم گذروند.حالا با سی تی اسکن و ام آر آی در کبد ومهره گردن ضایعه دیده .میخواستم بپرسم چرا با اینکه دوره درمان را به خوبی پشت سر گذاشته بود دوباره براش مشکل جدید شروع شده ..