بیماریها و امراض مقعدی در زنان و مردان

بیماری ها و امراض مقعدی در زنان و مردان

مقعد یا آنال (Anal) به قسمت انتهایی دستگاه گوارش اتلاق می‌شود. مقعد بخشی از روده بزرگ است که وظیفه خروج مواد زائد بدن را بر عهده دارد. به دلیل حساسیت بالای این قسمت، بیشتر در معرض بیماری‌های خاص این ناحیه قرار می‌گیرد. بیماری‌ها و امراض ناحیه مقعد غالبا دو دسته هستند. دسته اول که به دلیل عدم رعایت بهداشت فردی و یا خاصیت ذاتی این ناحیه ایجاد می‌شود و دسته دوم بیماری‌های مقعدی نیز دلیل گوارشی دارند. با توجه به تنوع بیماری‌های مقعدی در زنان و مردان، روش تشخیص و درمان آن نیز متنوع است.

دکتر مسعود صدرالدینی، متخصص داخلی و فوق تخصص گوارش، کبد و آندوسکوپی با تکیه بر دانش و تخصص بالا و استفاده از تکنیک‌های نوین، پس از معاینه دقیق و گرفتن شرح حال دارویی بیمار برای تعیین بهترین روش درمان بیماری‌ها و امراض مقعدی در آقایان و خانم‌ها اقدام می‌نماید. در صورتی که پس از انجام معاینات اولیه، نیاز به استفاده از روش‌های دقیق‌تر تشخیصی وجود داشت، با بیمار هماهنگی‌های لازم جهت ملاقات بعدی در یک مرکز آندوسکوپی و یا مطلب پزشک انجام خواهد شد. برای تعیین وقت مراجعه می‌توانید با مطلب تماس حاصل نمایید.

آناتومی مقعد

مقعد همانطور که گفتیم قسمت انتهایی دستگاه گوارش است. برای آنکه دفع مدفوع به راحتی صورت گیرد دیواره مقعد حالت ارتجاعی و انعطاف پذیری دارد. دفع مدفوع توسط عضلاتی به نام‌های اسفنکتر داخلی و خارجی کنترل می‌شود. این عضلات با انقباض و انبساط خود خروج مدفوع را کنترل و دفع می‌نمایند. اسفنکتر داخلی از نوع عضله صاف و غیرارادی است که همیشه منقبض است و با پر شدن رکتوم، مدفوع از طریق آن وارد کانال مقعد کوچک می‌شود. اسفنکتر خارجی از نوع ارادی بوده و تا زمانی که خود فرد اراده نکند، مدفوع دفع نمی‌شود.

بیماری ها و امراض مقعدی در زنان و مردان

انواع بیماری‌های مقعدی در زنان و مردان و درمان آن‌ها

مهم تربن و متداول‌ترین بیماری‌ها و مشکلات ایجاد شده در ناحیه مقعد به شرح زیر هستند:

• شقاق مقعدی

بیماری شقاق مقعدی یا فیشر یکی از شابع‌ترین بیماری‌های خوش خیم مقعد است و از اعلام اصلی آن درد شدید به همراه لکه‌های خونی هنگام اجابت مزاج است. مشکل اصلی به این صورت شروع می‌شود که هنگام یبوست و عبور مدفوع سفت مخاط ناحیه مقعد بریده می‌شود. بریدگی ناحیه مقعد منجر به این می‌شود که هنگام اجابت مزاج این ناحیه درد و خونریزی داشته باشد. در درمان شقاق آنچه که اهمیت دارد این است که اگر عامل اولیه یعنی یبوست و گاهی اسهال درمان نشود، هر روش درمانی دیگری را برای بهبود زخم بکار ببریم، ممکن است مجددا بیماری عود کند. روش‌هایی که معمولا برای درمان توصیه می‌شود، فعالیت های بدنی مناسب، نوشیدن آب کافی در شبانه روز و قرار دادن غذاهایی با فیبر بالا در برنامه غذایی است.

• بواسیر یا هموروئید

بواسیر یا هموروئید جز رایج ترین بیماری‌های ناحیه مقعد در بین زنان و مردان است. بواسیر یا هموروئید باعث برجسته و متورم شدن مقعد می‌شود. بواسیر اگر داخل مقعد ایجاد شود به آن بواسیر یا هموروئید داخلی گفته می‌شود. نوع دیگر این بیماری، بواسیر یا همورئید خارجی است که در قسمت بیرونی و پوست اطراف مقعد ایجاد می‌شود. از علائم متداول بواسیر درد و خارش، خونریزی، التهاب و تورم، بیرون زدگی است. بواسیر که معمولا بر اثر یبوست‌های طولانی مدت ایجاد می‌شود بسته به نوع درجه بندی بیماری، درمان‌های خانگی و علمی متفاوتی دارد. ولی همانطور که می‌دانیم بهترین نوع درمان پیشگیری است، با ورزش کردن، نوشیدن آب فراوان، خوردن غذا‌های و میوه‌های ملین و دارای فیبر فراوان از مبتلا شدن به بواسیر یا هموروئید جلوگیری کرد.

• سرطان مقعد

سرطان مقعد به رشد غیرطبیعی سلول‌ها در مجرای مقعد گفته ایجاد می‌شود. علائم سرطان مقعد بسیار شبیه سایر بیماری‌های مقعدی است و معمولا به صورت درد، خارش، وجود توده در مقعد بروز می‌کند؛ بهتر است در صورت داشتن علائم حتما با پزشک متخصص گوارش و کبد برای تشخیص درست مشورت شود. سن، رابطه جنسی مقعدی، سیگار و عفونت پاپیلومای انسانی (HPV) که عفونت مقاربتی مقعد است، در مبتلا شدن به سرطان مقعد نقش بیشتری دارند.

• ورم مقعد

در اطراف مقعد غدد بسیار ریزی وجود دارد اگر دهانه غدد اطراف مقعد بسته شود این غدد به مرور زمان چرک و تورم را در این ناحیه ایجاد می‌کنند. اکثرا ورم مقعد در ناحیه نزدیک به سوراخ خروجی مقعد بوجود می‌آید.

• فیستول مقعدی

فیستول‌ مقعدی در اثر ایجاد عفونت و آبسه در اطراف مقعد بروز می‌کند. در حقیقت هنگامی که این آبسه‌ها تخلیه می‌شوند، به مرور مسیر تخلیه آبسه به مجرایی تبدیل می‌گردد که مرتب از آن ترشح خارج می‌شود و فیستول مقعد را ایجاد کرده است. برای درمان فیستول مقعد معمولا سعی می‌شود که این مجرا برداشته شود،

علائم بیماری‌ها و امراض مقعدی

مطمئنا با مطالعه انواع بیماری و امراض مقعدی در زنان و مردان که بیان شد، متوجه شدید که علائم درد، سوزش و خارش در مقعد در تمام موارد وجود دارد، اما برخی عوامل دیگر نیز ممکن است با توجه به نوع بیماری وجود داشته باشد که به آنها به صورت جداگانه اشاره می‌کنیم:

علائم شقاق مقعدی

• درد در ناحیه مقعد که اغلب به صورت تیر کشیدن، خارش یا سوزش توسط بیمار مطرح می‌شود و این درد معمولاً با حرکت روده تشدید می‌گردد.
• خونریزی خفیف از ناحیه مقعد که هنگام اجابت مزارج مشاهده می‌شود.

علائم بواسیر یا هموروئید

• ورم سفت و معمولاً دردناک در ناحیه سوراخ مقعد.
• گاهی اوقات مشاهده خون در صورت پاره شدن سطح یا لایه خارجی مقعد

علائم سرطان مقعد

• بسیاری از افراد در مراحل اولیه ابتلا به سرطان مقعد علائم متفاوت از سایر بیماری های مقعد مشاهده نمی‌کنند.
• تغییر قطر مقعد، ترشح غیرعادی از مقعد، تورم در غدد لنفاوی مقعد و یا ران و تغییر محسوس در دفعات اجابت مزاج

علائم ورم مقعد

• ایجاد یک توده یا ورم سفت و حساس در اطراف مقعد که به تدریج ممکن است بزرگ‌تر شود.
• تب، کاهش دمای بدن و احساس ناخوشی عمومی

علائم فیستول مقعد

• درد خفیف در نواحی اطراف مقعد که این درد بر اثر ایجاد ورم قدیمی به دلیل عدم رسیدگی که به‌طور خود به خود بهبود یافته حس می‌شود.
• خروج دائم خون و چرک و استشمام بوی بد از ناحیه مقعد.
• علائم عود مجدد ورم مقعد که معمولا منفذ خارجی فیستول باز نشده و ورم قدیمی مجدداً فعال می‌شود.

تشخیص بیماری‌ها و امراض مقعدی در زنان و مردان

هنگامی که بیمار با یکی از علائم گفته شده به پزشک متخصص گوارش و کبد مراجعه می‌کند، پزشک معالج برای ارزیابی و تشخیص دلیل ایجاد بیماری، سوالات مشخصی درباره شرح حال و سبک زندگی بیمار خواهد پرسید. با توجه به علائم بیماری و پاسخ‌های بیمار، پزشک بهترین روش درمانی را به او پیشنهاد خواهد کرد. این سوالات معمولا در زمینه‌های زیر خواهد بود:

• عادت‌های اجابت مزاج و کارکردن روده و یا سابقه یبوست
• در مورد سوابق بیماری گذشته مانند سابقه خونریزی از مقعد، سابقه ورم روده، ابتلا به عفونت‌های مقاربتی مقعد و …
• سوابق دارو‌های مصرفی بیمار (استفاده از برخی داروها ریسک خونریزی را افزایش می‌دهد)
• بررسی سابقه انجام آمیزش جنسی مقعدی

با مطلب دکتر صدرالدینی فوق تخصص گوارش و کبد تماس بگیرید؛ تا با بهترین و دقیق ترین تشخیص، درمانی به روز و موثر به شما ارائه شود.

مراحل معاینات تشخیصی بیماری‌های مقعدی چگونه انجام می‌شود؟

بعد از آن که پزشک تا حدودی با شرح حال بیمار آشنا گردید، در مرحله بعد معاینه فیزیکی ناحیه شکم و بررسی ناحیه خارجی مقعد را آغاز می‌نماید. علاوه بر این معمولاً پزشک ممکن است برای تشخیص بهتر بیماری، از روش‌های کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی نیز استفاده کند.

پیشگیری از بیماری ها و امراض مقعدی

بارها شنیده ایم که پیشگیری بهتر از درمان است در مورد بیماری های مقعدی نیز این جمله طلایی صادق است. با نوشیدن ۶ تا ۸ لیوان آب در طول روز،گنجاندن رژیم غذایی فیبردار مانند غلات، دانه‌ها و مغز‌ها، میوه‌ها و سبزیجات و ورزش و تحرک بدنی از بسیاری از بیماری‌های مقعدی در زنان و مردان پیشگیری کرد. گاهی با وجود پیشگیری ممکن است فرد دچار بیماریها و امراض مقعدی شود، ددر این موارد با اقدامات زیر می‌توان تا حدودی مشکلات حاصل را کاهش داد:

• به آرامی و به طور مناسب ناحیه مقعد تمیز شود.
• از لباس زیر تمیز استفاده گردد و مرتب عوض شود.
• ناحیه مقعد کاملا خشک و تمیز نگه داشته شود.
• از وارد کردن اجسام خارجی به ناحیه مقعد اجتناب شود.

درمان بیماری ها و امراض مقعدی

فرد در صورت مواجه شدن با علائم بیمای‌های مقعدی باید به پزشک مراجعه کند و پزشک متخصص پس از تشخیص مناسب، با توجه به نوع و مرحله بیماری ممکن است درمان‌های بدون نیاز به جراحی و یا درمان‌هایی که شامل جراحی است را پیشنهاد دهد.

بیماری‌ها و امراض مقعدی چقدر طول می‌کشند؟

اینکه بیمار چه مدت ممکن است درگیر بیماری‌ و امراض مقعدی باشد، کاملا به نوع بیماری و شدت پیشرفت آن بستگی دارد.

• شقاق مقعدی یا فیشر سطحی، معمولاً با انتخاب روش درمان مناسب به سرعت بهبود یافته و در مدت چند روز تا چند هفته علائم بیماری رفع می‌گردد.
• ورم مقعد، عفونت ورم مقعد گاهی اوقات بدون نیاز به درمان خاص تخلیه می‌شود. با این وجود اگر عفونت باقی بماند و تخلیه نشود پزشک با انجام روش‌های مناسب چرک و عفونت را خارج می‌کند با این کار بیمارکاهش درد فوری را احساس خواهد کرد.
• فیستول مقعدی، اگر روش درمانی مناسب و به موقع برای فیستول مقعدی به کار نرود، ممکن است با ادامه یافتن خونریزی و ترشح چرک بیمار مدت طولانی با آن درگیر باشد.
• بواسیر یا هموروئید، در موارد ابتلا به بواسیر یا هموروئید اگر شدت بیماری زیاد نباشد معمولاً بدن فرد به آرامی لخته ایجاد شده را جذب کرده و درد و ورم ناشی از آن با گذشت چند روز تا چند هفته از بین خواهد رفت.

چه زمانی لازم است برای بیماری‌های مقعدی به پزشک مراجعه کنیم؟

به‌طور خاص اگر افراد در سنین بالای ۴۰ سال با علائم بیماری‌ها و امراض مقعدی مواجه شدند بهتر است به پزشک مراجعه کنند. در حقیقت در این افراد در موارد سرطان خونریزی مقعد و نیز خطر ابتلای به مشکلات حاد گوارشی افزایش پیدا می‌کند. به طور کلی یک فرد در صورت مواجه شدن با موارد زیر باید با پزشک متخصص مشورت کند:

• خونریزی از ناحیه مقعد یا هر گونه وجود خون در مدفوع
• درد شدید در ناحیه مقعد
• حساسیت زیاد یا ورم در ناحیه مقعد که می‌تواند به همراه تب باشد.
• ترشح چرک یا استشمام بوی بد از ناحیه مقعد
• ناراحتی یا احساس سوزش در ناحیه مقعد

نکته آخر

با توجه به اینکه بیماری های مقعدی در  زنان و مردان تنوع زیادی دارد و روش های درمان آن نیز متنوع است، بهتر خواهد بود برای گرفتن بهترین تشخیص و درمان، به پزشکی که در زمینه بیماری های گوارشی و داخلی تجربه و مهارت بالایی دارد و همچنین از تجهیزات پیشرفته بهره می گیرد، مراجعه کرد.

راه های ارتباطی با دکتر مسعود صدرالدینی:

شماره های تماس:  ۲۲۶۸۳۸۱۸_۰۹۹۰۱۴۱۴۲۴۸_۷۷۸۳۹۴۶۳

پیج اینستاگرام: dr.sadreddini

برای کسب اطلاعات بیشتر به بهترین فوق تخصص گوارش در تهران مراجعه نمایید.

دکتر مسعود صدرالدینی

دکتر مسعود صدرالدينی فوق تخصص گوارش ، کبد و آندوسکوپی می باشند ایشان دارای بورد تخصصی و فوق تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی تهران مباشند همچنین متخصص گوارش ( معده و روده ) و داخلی هستند که دوره ی فلوشیپ ERCP پیشرفته را گذرانده و دارای سابقه آموزشی و پژوهشی در دانشگاه های علوم پزشکی میباشند و عضو انجمن گوارش اروپا و امریکا هستند.