اسپاسم مری یک اختلال نادر حرکتی در مری است که می تواند عوارضی مانند درد شدید و ناگهانی در قفسه سینه را برای بیمار به همراه داشته باشد. این درد می تواند از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. اسپاسم مری اگر چند وقت یکبار اتفاق بیوفتد ممکن است نیاز به درمان جدی نداشته باشد اما در صورتی که این اتفاق مداوم باشد باید مورد بررسی قرار گیرد زیرا می تواند باعث اختلال در میل کردن غذا و نوشیدنی شود. تشخیص اسپاسم مری و نحوه درمان آن نیاز به مراجعه به یک متخصص خوب در این زمینه دارد. قبل از آن که به سراغ اسپاسم مری برویم لازم است کمی در مورد آناتومی مری بدانید. پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
آناتومی مری
مری یک لوله عضلانی در سیستم گوارش انسان ها است که طول آن در بزرگسالان حدود 25 سانتی متر است. در واقع مری یک لوله متصل کننده دهان به معده است. هنگامی که فرد غذا میل می کند ، این غذا به کمک انقباضات اطراف حلق ابتدا به مری و سپس به معده وارد می شود.
اسپاسم مری چیست؟
حرکت های انقباضی که در مری صورت می گیرد باعث میشود که مواد غذایی به صورت منظم و هماهنگ از دهان وارد معده شوند. اگر این حرکات عضلات مری قوی، نامنظم و غیر هماهنگ باشد و باعث درد در هنگام غذا خوردن شود فرد دچار اسپاسم مری شده است. اسپاسم مری باعث محدود شدن حرکت غذا میشود و همین مساله ممکن است موجب این شده که غذا در نواحی خاص مری گیر کند به مری بیش از اندازه فشار وارد شود.
گاهی اوقات شما شاهد علائمی هستید که نشان دهنده اسپاسم مری است ولی به خاطر مشکلات دیگری مانند رفلاکس اسیدی معده (GERD) یا آشالازی (achalasia) ایجاد شده است. آشالازی یک مشکل عصبی است که به خاطر آن عضلات مری و ماهیچه اسفنگتر تحتانی مری (LES) عملکرد نامناسب از خود نشان می‌دهند. تشویش یا حمله‌های اضطرابی نیز می‌توانند در برخی موارد علائم مشابه برای فرد در این حوزه به همراه داشته باشند.
انواع اسپاسم مری
به طور کلی اسپاسم مری را می توان به دو دسته تقسیم کرد. این مشکلات می تواند به دلیل رفلکس معده و اختلال در در عملکرد عضلات مری در نواحی که در معرض اسید معده بوده باشد.
1- اسپاسم منتشر مری
اگر انقباض و گرفتگی عضلات مری متناوب باشد و از یک الگوی غیر هماهنگ پیروی کند مواد غذایی نمی توانند به راحتی حرکت کنند. در نتیجه این مشکل باعث برگشت مواد غذایی و مایعات می شود.
2- مری فندوق شکن
در این نوع اسپاسم انقباض مری هماهنگ است ولی در هنگام بلع غذا انقباضات مری شدید و قوی است. در بیشتر موارد این مشکل به دلیل رفلکس اسیدی معده ایجاد شده است.
علائم اسپاسم مری چیست؟
علائم گرفتگی عضلات مری فندوق شکن و اسپاسم منتشر مری تقریباً شبیه به هم است و شامل موارد زیر است:
- درد در ناحیه سینه: این درد شبیه درد حمله قلبی است. معمولا 70 تا 80 در صد بیماران مبتلا به اسپاسم معده این مشکل را دارند.
- مشکلات بلع : احساس گیر افتادن غذا در گلو.
- سوزش سر دل : برای مثال ترش کردن شبیه رفلکس اسیدی معده
چگونه میتوان اسپاسم مری را تشخیص داد؟
برای تشخیص اسپاسم مری روش های مختلفی وجود دارد که با توجه به نظر پزشک انجام میشود. به این منظور از آزمایش‌های زیر میتوان استفاده کرد:
فشار سنجی:
فشار سنجی برای تشخیص میزان فشار در ناحیه مری انجام می شود. برای این کار متخصص گوارش یک لوله که دارای حسگر های قوی هست را به آرامی به گلو وارد می کند و آن را به سمت معده هدایت می کند. فشار های وارده در این مسیر نشان دهنده قدرت گرفتگی عضلات مری است. این آزمایش به پزشک کمک میکند تا نحوه حرکت مواد غذایی و مایعات در هنگام بلع در طول مری را تشخیص دهد.
آندوسکوپی:
در روش آندوسکوپی متخصص گوارش یک اسکوپ (لوله بلندی که یک دوربین کوچک به انتهای آن متصل است) را به آرامی وارد گلو می کند. از آنجایی که این لوله مجهز به دوربین است از این طریق مشکلات ایجاد شده در دیواره مری را بررسی میکند. متخصص گوارش همچنین ممکن است ضخامت دیواره مری شما را بررسی نماید. اگر لازم باشد پزشک نمونه برداری می کند تا برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه ببرد.
عکسبرداری رادیولوژی با بلع باریم:
عکس رادیولوژی که از ناحیه شکم تهیه میشود شامل یک تصویر از معده و مری است. به این عکسبرداری از بیمار خواسته میشود یک مایع به نام باریم را بنوشد تا از این طریق به تصویربرداری رادیولوژی ناحیه مری و معده کمک میشود. قبل از تصویر بردای متخصص گوارش به شما توصیه هایی میکند که لازم است آن را به دقت رعایت کنید.
بررسی PH مری:
این تست به پزشک کمک می کند که تشخیص دهد اسید معده به مری برمی گردد یا نه.
چگونه میتوان اسپاسم مری را درمان کرد؟
اگر بیمار از روش های درمان مناسبی استفاده کند مشکل بهبود پیدا می کند، دردش کم می شود و می تواند بلع راحت تری داشته باشد. یک متخصص گوارش خوب می تواند با تشخیص درست و ارائه بهترین روش های درمانی به شما کمک کند.
برخی از روشهای درمان قابل استفاده به این منظور به شرح زیر هستند:
- داروهای مسکن: دارو های مسکن می تواند به کم تر شدن درد ناشی از اسپاسم مری کمک کند.
- داروهای شل کننده عضلات مری: پزشک ممکن است دارو هایی را تجویز کند که باعث شل شدن عضلات مری شود تا فرد به صورت راحت تری بلع داشته باشد. خوشبختانه این فرایند میتواند به کاهش درد کمک کند.
- مهارکننده‌های پمپ پروتون: این داروها می‌توانند به کاهش اسید معده و پیشگیری از سوزش سر دل کمک کنند.
- تزریق بوتاکس: بوتاکس یک نوع سم فلج کننده عضلات است . بوتاکی را میتوان به عضلات مری تزریق کرد تا این عضلات ریلکس شوند. به این منظور معمولاً متخصص گوارش از یک اسکوپ برای هدایت تزریق‌ها استفاده می‌نماید.
عمل جراحی
اگر روش های غیر تهاجمی و یا کم تهاجمی نتوانست باعث بهبود بیمار شود لازم است فرد مورد جراحی قرار بگیرد.
انواع روشهای جراحی قابل استفاده به این منظور به شرح زیر هستند:
- عمل جراحی انبساط مری: از این عمل جراحی برای باز کردن مسیر مری و وارد کردن آرام یک آندوسکوپ به آن استفاده میشود.
- عمل جراحی مایوتومی (myotomy): در این جراحی عضلات مری بریده شده و ناحیه داخل آن باز میشود. به این ترتیب حرکت ساده مواد غذایی و مایعات به معده امکان‌پذیر خواهد شد.
سایر روشهای پیشنهادی متخصص گوارش برای رفع مشکل اسپاسم مری چیست؟
بیوفیدبک
بیوفیدبک واکنش های بدن را نسبت به درد و استرس کنترل می کند. برای انجام بیوفیدبک متخصص گوارش الکترود هایی را در نواحی مختلف بدن مانند سینه می گذارد تا واکنش بدن در هنگام بلع بررسی شود.
ریلکس کردن
داشتن استرس میتواند دوره بهبودی فرد را آهسته و طولانی کند و باعث احساس درد شود. این درمان به بیماران اسپاسم مری کمک میکند با استرس فیزیکی و احساسی خود مواجه شود. برای این درمان از تنفس عمیق، ریلکس کردن عضلات، گوش کردن به موزیک، و سایر فعالیت‌های مانند آن استفاده میشود.
چگونه از اسپاسم مری پیشگیری کنیم؟
1- کاهش وزن: افزایش وزن و چاقی منجر به فتق هیاتال و رفلاکس میشود که به نوبه خود تعداد دفعات اسپاسم مری را زیاد می کند. سعی کنید رژیم غذایی مناسبی داشته باشید و به صورت منظم ورزش کنید.
2- بعد از میل غذا دراز نکشید: دریچه بین مری و معده در بیماران مبتلا به رفلاکس اسید به خوبی عمل نمی‌کند، در نتیجه محتویات معده میتواند رو به بالا به سمت مری بر‌گردد و اگر شما بعد از میل غذا دراز بکشید این مشکل شدید تر خواهد شد و ممکن است سر دل شما احساس سوزش داشته باشد. پس سعی کنید شامتان را زود میل کنید تا مجبور نباشید بلافاصله بخوابید.
3- سرتان را هنگام خواب بالا بگذارید : سعی کنید هنگام خواب چند بالش زیر سر بگذارید تا سر و قفسه سینه شما بالا تر قرار گیرد. زیر دراز کشیدن میتواند رفلاکس اسید را تشدید کند.
4- داروی ضداسید مصرف کنید: اسید معده را قبل از برگشت به معده با داروهای ضداسید خنثی کنید.
سلام آقای دکتر وقت بخیر
من حدود دو سه هفته ای میشه که قفسه سینه و گلوم درد میکنه و احساس میکنم چیزی در گلوم هست و حدود یک هفته هم میشه که درد و سوزش معده هم بهش اضافه شده ، دست و پام هم درد میکنه فکر میکنم که ترش کردن باعث درد دست و پام شده ،حتی بیشتر وفت ها سر درد و سرگیجه هم دارم ،میشه لطفا کمکم کنید و بگید چه دارویی باید مصرف کنم؟
سلام شما چند سالتون هست؟
با سلام وقتتون بخير
من حدود ٢٥ روز دچار مشكل در بلع شدم و هيچ گونه غذاي جامدي استفاده نميتونم بكنم ، اندوسكوپي انجام دادم ١٠ روز پيش تشهيص اسپاسم و گرفتگي مري و زخم معده بود
دارو استفاده ميكنم براي ضد اسپاسم ولي هنوز تغييري در خوردن برام پيش نيومده و همچنان نمي تونم غذا بخورم
به شدت دارم دچار كاهش وزن و افت قند ميشم
همچنان به دارو ادامه بدم ؟
ممنون خیلی مقاله خوبی بود
سلام خواهش میکنم
جناب دكترصدرالديني باسلام وخسته نباشيداينجانب ازاسپاسم مري رنج ميبرم ودرحال حاضرداروي اعصاب
مصرف مي كنم وبيشتر گرفتگي
دراول صبح كه ازخواب بيدار مى شوم
اتفاق مي افتد كه به جرات ميتوان گفت غيرقابل تامل است ازحضورشما
استاد گرامي عاجزانه تقاضا دارم دارويي برايم معرفي فرمايند ضمناشايدبين ٦٠تا٧٠دكتر متخصص وغيرمتخصص مراجعه كردم كرده ام
ولي نتيجه دلخواه نگرفته ام
ممنون واقعا نکاتی که برای پیشگیری گفتید کارساز بود
سلام علیکم. مدت دو سال است که احساس می کنم مری من از مواد زاید پر شده و از ناحیه گلو تا معده را پوشانده. هنگام خوابیدن خیلی اذیت می شوم چون به گلویم فشار وارد می آید و حالت خفگی پیدا می کنم. به دکتر مراجعه کردم، داروی اعصاب تجویز کرد که برای مدت کوتاهی گرفتگی برطرف شد.ولی دوباره ادامه پیدا کرد. گاهی انقباضات مری را به صورت زدن نبض در مری احساس می کنم که بسیار ناخوشایند است.
به بیماری آپنه مبتلا هستم با مراجعه مکرر به پزشک (خاصه گوش و حلق وبینی) اعلام نمودند که عضلات کام من در هنگام خواب شل شده و جلوی نای را گرفته و ایجاد خفگی میشود. سوال من این است برای رفع این معضل چکار باید کرد؟
سلام و خسته نباشید
ببخشید همسر من این مشکل داره و اخیرا هرچه غذا میخوره استفراغ میکند ,حتی مایعات,معدش هم درد میکنه,چیکار میتونیم بکنیم,چ دارویی پیشنهاد میکنید?
باسلام وقت بخیر،من مدتی هست نمی‌توانم غذا بخورم،دربلع مشکلی ندارم (یعنی بلع دردناک ندارم)اما بعد از خوردن یکی دوقاشق غذا بخصوص جامدات احساس میکنم چیزی در گلویم گیرکرده وتنگی نفس میگیرم،تازگی حتی اگر غذا هم نخورم تنگی نفس شدید شبیه حمله های آسم روزی یکبار یا دوبار دچارمیشوم دکتراهمه می گویند رفلکس شدید معده است،اما من احساس سوزش ویا معده در ندارم فقط گاهی دچاردرد درقفسه سینه میشوم لطفاً راهنمایی کنید متشکرم
سلام جناب دکتر وقت بخیر از دیروز دچار اسپاسم مری و معده شدم با درد زیاد زمانی هم که چیزی میخورم تشدید میشه الان یه مسکن خوردم چه داروی دیگه ای میتونم استفاده کنم ممنون
سلام و خسته نباشید . من فشار استرس و عصبی روم خیلی زیاده. به حد خیلی زیادی.سیگار هم میکشم.اخیرا احساس میکنم در قسمت پایین گلوم البته این بعد از مصرف سیگار پیش میاد. احساس ورم دارم انگار اون ناحیه ملتهب میشه. خواستم بپرسم باید چکار بکنم.البته سوزش معده هم دارم گاهی تا حدی که دردش قفسه سینه ام هم بزنه.
باسلام. چند روز پیش رفلاکس شدید داشتم و طی آن اسید معده باعث گلودرد شدید در بنده شد. در حال حاضر احساس گرفتگی در مری و سرمعده دارم و احساس میکنم غذا در قسمتی از مری گیر میکند. از شربت معده، جوشانده نعناع و شربت عسل و آب لیمو ترش استفاده کردم تاثیری نداشت. لطفا بنده را راهنمایی بفرمایید. باتشکر
سلام مدتتقریبایک ماه هست که وقتی چیزی می خورم احساس میکنم تکه ای ازان درگلویم می ماندوبااب هم پایین نمی رود ولی هیچ دردی ندارم وهیچ مشکلی درقورت دادن ندارم دکترعمومی رفتم گفتن معده ورم داردوچندنوع داروداد ولی بعدازده روزاستفاده خوب نشدم وگاهی شبهااحساس سنگینی درسرم دارم وادم خیلی استرسی هم هستم لطفامن راراهنمایی کنیدممنون
سلام و وقت بخیر ابتدا باید معاینه شوید تا تشخیص درست داده شود