دفع گاز، آروغ زدن و نفخ همگی جزء شرایط طبیعی بدن محسوب می‌شوند. هم‌زمان با تجزیه مواد غذایی برای تولید انرژی، گازهایی در معده و روده ساخته می‌شوند. دفع گاز و آروغ زدن گاهی اوقات ممکن است برای افراد آزاردهنده باشد. همه افراد دفع گاز را تجربه می‌کنند، اما برخی از افراد نسبت به دیگران گاز بیشتری تولید می‌کنند. دفع گاز 6 الی 20 بار در روز طبیعی است. اگرچه ممکن است این امر موجب نارضایتی و شرمساری شما شود، دفع بیش‌ازحد گاز روده ممکن است با بیماری‌های جدی گوارشی مربوط باشد. بادگلو یا آروغ زدن یک واکنش طبیعی است که بدن به کمک آن گاز اضافی معده را دفع می‌کند. این امر یک رفلاکس طبیعی ناشی از بلع هوا می‌باشد.
نفخ و آروغ زدن چیست؟
احساس پری در شکم را نفخ می‌گویند که می‌تواند برای شما ناراحت‌کننده باشد. اگرچه بسیاری از افراد فکر می‌کنند که آن‌ها مکرر یا بیش‌ازحد دفع گاز دارند، اما دفع گاز بیش‌ازحد به‌ندرت اتفاق می‌افتد.
تغییر در آنچه می‌خورید و یا می‌نوشید، گاهی اوقات می‌تواند تولید گاز اضافی را متوقف کرده و ناراحتی‌های ناشی از تجمع گاز را برطرف نماید.
به تخلیه هوای معده از طریق مری و دهان، چه به‌صورت ارادی و غیرارادی که گاهی اوقات همراه با صدا نیز می‌باشد، ” بادگلو ” یا” آروغ زدن ” گفته میشود.
آروغ زدن 3 یا 4 بار بعد از خوردن یک وعده غذایی، امری عادی است و معمولاً در اثر بلع هوا ایجاد میشود. علل دیگر آروغ زدن عبارت‌است از عادات عصبی و یا بیماری‌های دیگر، مانند زخم معده یا مشکل کیسه صفرا. در برخی از فرهنگ‌ها، ممکن است افراد به‌منظور قدرانی از غذای میزبان، با صدای بلند آروغ بزنند.
علل شایع تجمع گاز و نفخ عبارت‌اند از:
- بلعیدن هوا: اگر هوا بلعیده شود و از طریق آروغ زدن دفع نگردد، در امتداد دستگاه گوارش عبور کرده و از طریق مقعد دفع می‌گردد. بلع بیش‌ازحد هوا ممکن باعث سکسکه شود.
- میزان گاز تولید شده ناشی از مواد غذایی و نوشیدنی‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
- یبوست: این امر می‌تواند باعث نفخ شود، اما به‌طورکلی گاز را افزایش نمی‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید به مقاله مربوط به یبوست، بخش سن 11 سالگی و کمتر و یا بخش سن 12 سالگی و بیشتر مراجعه فرمایید.
- داروها و یا مکمل‌های غذایی: برخی از داروهای تجویز شده توسط پزشک و یا داروهای غیر نسخه‌ای و همچنین برخی از مکمل‌های غذایی می‌توانند به‌عنوان یک اثر جانبی در بیماران تولید گاز اضافی نمایند.
- برخی بیماری‌ها مانند انسداد روده و یا بیماری کرون .
- تغییر در سطح هورمون‌ها: برخی از زنان قبل از دوره ماهیانه، درجاتی از نفخ را تجربه می‌کنند، بدن آن‌ها در این دوران به احتباس مایعات می‌پردازد.
علت تجمع گاز در دستگاه گوارش
با توجه به علت تجمع گاز در دستگاه گوارش، می توان به درمان نفخ شکم بعد از غذا پرداخت.
- عدم تحمل لاکتوز : افرادی که به‌راحتی نمی‌توانند لاکتوز را هضم نمایند، ممکن است دچار افزایش گاز و نفخ و همچنین نشانه‌های دیگر گردند. لاکتوز قندی است که در شیر و دیگر محصولات لبنی وجود دارد.
- سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) : بیمارانی که از سندرم روده تحریک‌پذیر رنج می‌برند، ممکن است دچار نفخ و درد در قسمت پایین شکم خود شوند.
- سرطان کولون: گاز اضافی به‌ندرت می‌تواند نشانه‌ای از سرطان روده بزرگ باشد. وجود گاز زیاد می‌تواند محرکی باشد که ما را به سمت غربالگری سرطان کولورکتال هدایت نماید.
- اختلالات فوقانی دستگاه گوارش. آروغ زدن گاه‌به‌گاه طبیعی است، اما آروغ زدن مکرر می‌تواند نشانه‌ای از وجود یک اختلال در قسمت فوقانی دستگاه گوارش باشد. به‌عنوان‌مثال می‌توان به زخم‌های گوارشی، بیماری ریفلاکس معده (GERD) و یا گاستروپارزی که ” تأخیر تخلیه معده” نیز نامیده میشود، اشاره نمود.
- اگر بعد از جراحی‌های شکمی، فتق و یا از دست دادن و یا افزایش وزن قابل‌توجه، دچار علائم مربوط به تجمع گاز و یا نفخ شدید، آن را دست‌کم نگیرید و حتماً با پزشک خود به مشورت بپردازید.
- هرچند که ممکن است آزاردهنده باشد، اما تولید گاز به‌عنوان یک محصول جانبی در دستگاه گوارش بدن، یک فرایند طبیعی است.اما اگر میزان گاز بیش‌ازحد افزایش یابد، دردناک باشد و یا مزمن گردد، با پزشک خود در مورد علل احتمالی و درمان آن به مشورت بپردازید.
درمان خانگی نفخ شکم
نفخ شکم همچون سایر مشکلاتی که برای دستگاه گوارشی بروز می کند، همانند بررسی های دقیق تر توسط پزشک متخصص گوارش می باشد. لذا شما می‌توانید باانجام چند حرکت ساده به درمان این بیماری کمک نمایید. آروغ زدن یکی از مواردی است که می تواند به کاهش نفخ شکم کمک نماید. اگر:
- به‌آرامی غذا بخورید و یا بیاشامید. خوردن غذا با آرامش و در مدت‌زمان کافی، این امکان را برای شما فراهم می‌کند که هوای کمتری ببلعید.
- اجتناب از نوشیدنی‌های گازدار و آبجو. آن‌ها باعث افزایش گاز دی‌اکسید کربن در دستگاه گوارش می‌شوند.
- پرهیز از مصرف آدامس و آب‌نبات سخت. در هنگام جویدن آدامس یا مکیدن آب‌نبات سخت، شما بیشتر از حد طبیعی هوا می‌بلعید. بخشی ازآنچه می‌بلعید شامل هوای اضافی میشود.
- سیگار نکشید. هنگامی‌که شما دود سیگار را استنشاق می‌کنید، مقداری هوای اضافی را هم وارد معده خود می‌کنید.
- دندان مصنوعی‌های خود را بررسی کنید. اگر دندان مصنوعی به‌طور مناسب نصب نشده باشد، هنگام غذا خوردن یا نوشیدن ممکن است هوای اضافی وارد معده خود نمایید.
- سوزش سر دل خود را درمان کنید. گاهی اوقات می‌توان، سوزش خفیف سر دل را با ضد اسیدهای غیر نسخه‌ای و یا سایر درمان‌های دیگر درمان نمود. ممکن است برای درمان ریفلاکس به داروهای قوی‌تر و یا درمان‌های دیگر نیاز داشته باشید.
درمان نفخ معده
قرص زغال فعال
قرص کربن یا زغال فعال یک داروی غیر نسخه‌ای است که می‌توانید آن را از داروخانه تهیه نمایید. زغال فعال گاز موجود در دستگاه گوارش را جذب کرده و به کاهش علائم نفخ کمک می‌نماید. اگر در حال حاضر داروی دیگری مصرف می‌کنید، ممکن است قرص زغال برای شما مناسب نباشد. زیرا که ممکن است قرص زغال، دارو را جذب کرده و اثر آن را کاهش دهد. اگر داروی دیگری مصرف می‌کنید، از متخصص گوارش یا داروساز، قبل از مصرف قرص زغال مشورت بگیرید. لباس‌های حاوی کربن فعال و یا استفاده از پد زغال فعال در لباس می‌تواند گاز بدبوی دفعی را جذب نموده و به شما کمک نماید. شما می‌توانید این محصولات را به‌صورت آنلاین خریداری نماید. داروی “سایمتیکون” نیز دارویی است که می‌تواند در برخی از افراد برای کاهش نفخ مؤثر باشد.
مکمل‌های غذایی
آلفا گالاکتوزیداز یک مکمل غذایی است که می‌تواند به هضم کربوهیدرات‌ها کمک کرده و علائم نفخ را کاهش دهد. شما می‌توانید این ماده را در محصولی به نام “Beano” پیدا کنید. این محصول می‌تواند علائم نفخ را کاهش دهد. این محصول را می‌توانید در برخی از داروخانه‌ها و یا فروشگاه‌های عرضه‌کننده محصولات بهداشتی پیدا نمایید. محصولات پروبیوتیک نیز می‌توانند در درمان نفخ شکم مفید باشند. پروبیوتیک یک مکمل غذایی است، که معمولاً به‌صورت مایع یا کپسول در دسترس می‌باشد، پروبیوتیک‌ها رشد باکتری‌های مفید را در دستگاه گوارش افزایش می‌دهند. این “باکتری‌های مفید” به هضم غذا کمک کرده و علائم نفخ شکم را کاهش می‌دهند، به‌خصوص در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS). ماست پروبیوتیک نیز می‌تواند کمک کند، اما از خرید محصولات حاوی شیرین‌کننده‌های مصنوعی و یا فیبر اضافه خودداری نمایید. اگر اسید معده مدام به مری شما بازگشت نماید، ممکن است شما بارها و بارها برای حذف این مواد آب دهان خود را ببلعید. این امر می‌تواند هوای اضافی را وارد معده شما کرده و باعث افزایش آروغ زدن شما شود. برخی از افراد به‌عنوان یک عادت عصبی هوای اضافی می‌بلعند – حتی زمانی که در حال خوردن و یا نوشیدن نباشند. در موارد دیگر، آروغ زدن مزمن می‌تواند با التهاب پوشش معده (گاستریت) و یا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری مربوط باشد، باکتری‌ای که با زخم معده در ارتباط است.
نفخ شکم می تواند موجب دردهای شکمی شده و آزار دهنده باشد. این عارضه برخی اوقات نشانه مشکلی در دستگاه گوارشی بوده و بهتر است پیگیری های مناسب انجام گیرد. متخصص گوارش خوب در تهران به راحتی می تواند درمان نفخ شکم بعد از غذا را برای شما انجام دهد و به بررسی علل این عارضه بپردازد.
دکتر مسعود صدرالدينی فوق تخصص گوارش ، کبد و آندوسکوپی می باشند ایشان دارای بورد تخصصی و فوق تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی تهران مباشند همچنین متخصص گوارش ( معده و روده ) و داخلی هستند که دوره ی فلوشیپ ERCP پیشرفته را گذرانده و دارای سابقه آموزشی و پژوهشی در دانشگاه های علوم پزشکی میباشند و عضو انجمن گوارش اروپا و امریکا هستند.
سلام…بعد از تب و لرز ب دکتر رفتم و بهم‌سرم وصل کردن و یکی دوتا سورنگ هم توش ریختن ک حالم خوب شدولی بعدش معده درد و ورم معده و حالت گاز از معدم شروع شد…البته تا ی چیزی میخورم دردش کمتر میشه…بیشترش درد زیر شکمه
سلام چنداز دوازده سالگی تا حالا که هفده سالم شده یه دفع دچاردرد معده سر دل هکرا با اروق زدن بادرد شدم ازمایش تست میکروب دادم چیزی نبود انواع قرص های معده را تجویز کردن ولی هر بار بیشتر میشود دد
با درود بنده همش باید گلومو صاف کنم وبلعم مشکل داره و یکی هم وقتی غذای چرب میخورم گلوم همش بایدصاف کنم و خیلی به سختی ودرد گلومو صاف میکنم ایا بخاطر اسید معده هست
مچون همش یه خلطی جلوی صدامو میگیره و صدام کامل و واضح نمیاد همش با گرفتگی هست انگار یه خلطی جلوی صدا و گلومو میگیره همش مجبورم بزاق وخلطو قورت بدم