رژیم غذایی کبد چرب میتواند نقش مهمی در بهبود یا بدتر شدن این بیماری داشته باشد. متخصصین به همه‌ی افراد در مورد لزوم داشتن یک رژیم غذایی مناسب توصیه‌های مختلفی می‌کنند اما رژیم غذایی سالم برای بیماران مبتلا به کبد چرب نقش حیاتی داشته و میتواند از بدتر شدن بیماری، سیروز و سرطان کبد پیگشیری نماید. در این مقاله به بررسی رژیم غذایی کبد چرب و نکات مهم آن می‌پردازیم.
رژیم غذایی کبد چرب چیست؟
بهترین رژیم غذایی کبد چرب که مورد تائید اکثر متخصصین قرار دارد رژیم غذایی مدیترانه‌ای است که بر مصرف غذاهای گیاهی و چربی‌های سالم استوار است. رژیم غذایی مدیترانه‌ای بر این مبنا قرار گرفته است:
1. افزایش مصرف میوه و سبزیجات
پلی فنل‌های موجود در سبزی‌های برگدار می‌توانند به درمان کبد چرب کمک کنند و از شدت یافتن بیماری پیشگیری نماید.
2. روغن زیتون، آجیل و ماهی
چربی‌های اشباع شده در روغن زیتون، آجیل و ماهی میتواند سطح تری‌گلیسیرید را تنظیم نماید.
3. غلات کامل
غلات کامل مانند جو و نان غلات کامل سرشار از فیبر هستند و در کنترل چربی و وزن بدن نقش مهمی دارد.
4. افزایش مصرف حبوبات مانند لوبیا
حبوبات شامل نشاسته‌ی مقاوم و فیبر است که میتواند در بهبود قند خون و سطح تری گلیسیرید کمک کننده باشد.
- گوشت بدون چربی
- کاهش مصرف گوشت قرمز
- کاهش مصرف قند، شیرینی
رژیم غذایی مدیترانه‌ای از سال 1990 محبوبیت پیدا کرد و اکنون به عنوان یکی از رژیم‌های غذایی مناسب به بیماران مبتلا به کبد چرب توصیه می‌شود.
نتایج تحقیقی که در سال 2021 منتشر شد نشان می‌دهد که مصرف یک فنجان قهوه در صبح میتواند از ابتلا به بیماری کبد چرب پیشگیری نماید، عوارض بیماری را بهبود ببخشد و آنزیم‌های غیرطبیعی کبد را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: علائم کبد چرب روی پوست
چرا رعایت رژیم غذایی کبد چرب اهمیت دارد؟
کبد و کلیه‌ها سیستم تصفیه‌ی بدن هستند که سموم را از خون حذف می‌نمایند. هر بیماری در این دو عضو میتواند در عملکرد طبیعی تمام بافت‌های بدن اختلال ایجاد نماید. کبد افرادی که دچار کبد چرب هستند به خوبی نمی‌تواند سموم بدن را دفع نمایند.
هنوز هیچ درمان دارویی موثر برای بیماری کبد چرب ارائه نشده است. به همین دلیل تنها راهکار مناسب برای بهبود علائم و جلوگیری از بدتر شدن بیماری داشتن یک رژیم غذایی سالم و ورزش به صورت منظم است.
رژیم غذایی مدیترانه‌ای که برای بیماران کبد چرب توصیه می‌شود علاوه بر بهبود علائم بیماری کبد چرب میتواند از بیماری‌های قلبی، کلسترول بد LDL ، دیابت و سایر بیماری‌هایی که به دلیل کبد چرب ممکن است ایجاد شود پیشگیری کند.
بیشتر بخوانید: کبد چرب گرید 1
محدودیت های رژیم غذایی کبد چرب چیست؟
تعدادی از غذاهایی که در رژیم غذایی کبد چرب باید حذف شوند عبارتند از:
- چربی‌ها
مواد غذایی که در این گروه قرار می‌گیرند عبارتند از:
- گوشت قرمز پر چرب
- گوشت‌های فرآوری شده
- هرگونه میان وعده‌ی فرآوری شده
- کره
- غذاهای سرخ کردنی
- مواد غذایی که قند بالایی دارند مانند:
- شکلات و آب نبات‌ها
- انواع کیک و بیسکویت‌ها
- شیرینی‌ها
- نوشابه‌های گازدار
- الکل
الکل توسط کبد به عنوان یک ماده‌ی سمی در نظر گرفته می‌شود، بنابراین عدم مصرف آن برای بیماران مبتلا به کبد چرب ضروری است. قطع مصرف نوشیدنی‌های الکلی از بدتر شدن علائم و آسیب‌هایی که به دلیل کبد چرب ایجاد می‌شود پیشگیری می‌نماید.
- نمک
نتایج یک مطالعه سیستماتیک که در سال 2023 منتشر شده است نشان می‌دهد افرادی که در رژیم غذایی خود نمک بیشتری مصرف می‌نمایند بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری کبد چرب قرار دارند.
برنامه هفتگی رژیم کبد چرب چگونه باید باشد؟
- مصرف ماهی و غذاهای دریایی باید چند بار رژیم غذایی هفتگی گنجانده شود.
- ادویه‌جات خوش طعم در تمام غذاها استفاده شود.
- مصرف مرغ، تخم مرغ و ماست در حد اعتدال قرار بگیرد.
- مصرف شیرینی جات و گوشت قرمز تا جایی که امکان دارد از رژیم غذایی هفتگی حذف شود. می‌توانید این مواد را در مناسبت‌های خاص و یا برخی شرایط ویژه مصرف کنید.
با توجه با این موارد یک رژیم غذایی هفتگی برای بیماران مبتلا به کبد چرب میتواند بدین صورت باشد:
روز اول
صبحانه: بلغور جو دوسر با توت فرنگی به همراه گردو
نهار: سالاد با اسنفاج خرد شده، آووکادو، مرغ کبابی با روغن زیتون و آبلیمو
شالم: سالمون پخته شده با کلم بروکلی بخار پز و برنج قهوه‌ای
تنقلات: هویج و یک مشت کوچک بادام
روز دوم
صبحانه: ماست یونانی، زغال اخته و مقداری عسل
نهار: غلات کامل با بوقلمون، سبزی مخلوط، آووکادو و خیار خرد شده
شام: ماهی قزل آلا کبابی و کلم
میان وعده: یک عدد گلابی و مقداری اندکی تخمه آفتابگردان
روز سوم
صبحانه: اسموتی اسفناج، موز، دانه کتان و شیر بادام
نهار: سوپ عدس، سالاد با سبزیجات مخلوط، گوجه فرنگی گیلاسی و روغن زیتون
شام: مرغ و سبزیجات سرخ شده به همراه برنج قهوه‌ای
میان وعده: سیب و زیتون
روز چهارم
صبخانه: تخم مرغ با گوجه فرنگی، اسفناج، نان تست با غلات کامل
نهار: سالاد تن ماهی با روغن زیتون و سبزیجات
شام: ماهی کاد با همراه مارچوبه
میان وعده: یک کاسه کوچک از انواع توت‌ها و چند عدد گردو
روز پنجم
صبحانه: جو دوسر با شیر بادام و تمشک
نهار: سالاد نخود و اووکادو به همراه روغن زیتون و لیمو
شام: سینه مرغ کباب شده، سیب زمینی شیرین و لوبیا سبز
میان وعده: خیار خرد شده و یک هلو کوچک
روز ششم
صبحانه: نان تست با غلات کامل، اووکادو و تخم مرغ آب پز
نهار: دلمه‌ی فلفل دلمه‌ای پر شده با کینوا و لوبیا سیاه
شام: کلم پیچ بخار پز، سیب زمینی شیرین
میان وعده: آجیل مخلوط و ماست یونانی
روز هفتم
صبحانه: چای سبز، پنکیک غلات کامل با موز ورقه‌ای، ماست یونانی
نهار: سبزیجات کباب شده پیچیده شده در تورتیلای غلات
شام: بوقلمون با کدو، سالای اسفناج، آووکادو، سس روغن زیتون
میان وعده: یک عدد پرتقال به همراه هویج
برنامه‌ی غذایی هفتگی که نام بردیم یک برنامه‌ی پیشنهادی است، در صورتی که هرکدام از غذاها را دوست نداشتید،می‌توانید آنها را با غذاهای مشابه جایگزین نمائید (به شرط اینکه اصول رژیم غذایی کبد چرب را در نظر داشته باشید).
بهترین زمان مراجعه به پزشک برای رژیم غذایی کبد چرب
با اینکه رژیم غذایی مدیترانه‌ی ویژگی‌های مشخصی دارد که هر فردی میتواند آنها را رعایت نمائید اما بیماران مبتلا به کبد چرب با توجه به شدت بیماری، سایر بیماری‌های زمینه‌ای که دارند و فاکتورهای شخصی مانند وزن و سن باید برنامه‌ی غذایی ویژه‌ای را دریافت نمایند.
به همین دلیل توصیه می‌شود به محض اینکه از بیماری کبد چرب خود اطلاع یافتید به یک متخصص تغذیه مراجعه نمائید تا برنامه‌ی غذایی متناسب با شرایط بیماری شما را تنظیم نماید. توصیه می‌شود هر چند ماه با توجه به پیشرفت بیماری و یا التیام علائم برای دریافت برنامه‌ی جدید به متخصص تغذیه مراجعه نمائید.
نتیجه‌گیری
رژیم غذایی کبد چرب باید شامل غذاهای سرشار از فیبر، پروتئین، ریز مغذی ها و چربی های سالم باشد. توصیه می شود از مصرف غذاهای فرآوری شده، قند و نمک اضافه، الکل و چربی های اشباع شده پرهیز شود. در عوض باید از منابع سالم پروتئین مانند ماهی، مرغ و لوبیا استفاده کرد.
همچنین غلات کامل، سبزیجات، میوه ها و روغن های گیاهی مانند روغن زیتون در رژیم غذایی این افراد نقش مهمی دارند. رعایت این اصول غذایی به همراه فعالیت منظم بدنی می تواند به بهبود وضعیت این بیماری کمک کند.