کبد چرب در بارداری هنگامی ایجاد میشود که چربی اضافی روی کبد تجمع پیدا میکند. این شرایط به ندرت ایجاد میشود اما در صورت بروز بیمار باید به صورت اورژانسی تحت معاینه و درمان قرار بگیرد، تاخیر در درمان میتواند منجر به مرگ مادر و یا جنین شود. بیماری معمولاُ در سه ماههی سوم بارداری آغاز میشود، گاهی اوقات ممکن است در سه ماههی دوم و یا حتی پس از زایمان شروع شود. در اکثر موارد چند هفته بعد از زایمان علائم بیماری از بین میرود. تا انتهای این مطلب همراه ما باشید!
کبد چرب در بارداری چیست؟
کبد چرب بارداری یک بیماری جدی است که به ندرت ممکن است ایجاد شود. پنج نفر از هر 100 هزار خانم باردار ممکن است به این بیماری مبتلا شود. احتمال مرگ جنین در مادرانی که دچار کبد چرب بارداری هستند بین 10 تا 20 درصد است که اغلب به دلیل مرده زایی اتفاق میافتد.
چربی اضافی که روی کبد تجمع پیدا میکند در صورت عدم درمان میتواند عوارض بسیار شدیدی را ایجاد نماید که تعدادی از آنها عبارتند از:
- نارسایی اندامهای مختلف بدن
- مسمومیت خون
- نارسایی کبد
- مرگ مادر یا جنین
با پیشرفتهایی که در علم پزشکی حاصل شده است میزان مرگ مادران به دلیل کبد چرب باردار به حدود 4 درصد کاهش پیدا کرده است.
بیشتر بخوانید: کبد چرب گرید 1
علائم کبد چرب در بارداری
علائم کبد چرب بارداری در ابتدا ممکن است شبیه علائم بارداری به نظر برسد اما در ادامه علائم جدیتری را میتواند ایجاد نماید که نیاز به درمان فوری دارد.
علائم در ابتدا به صورت خستگی و یا احساس بیماری بروز پیدا میکند، گاهی اوقات ممکن است با کاهش اشتها نیز همراه باشد اما به مرور زمان علائم شدیدتر میشود. تعدادی از علائم شایع عبارتند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- دل درد
- سر درد
- تورم
- بالا رفتن فشار خون
- زرد شدن پوست
- احساس تشنگی
- خارش پوست
- تجمع مایعات در شکم
- از دست دادن حافظه و یا احساس سردرگمی
- لرزش
- خونریزی و یا کبودی
علت کبد چرب در بارداری
علت ایجاد کبد چرب بارداری مشخص نیست اما محققات بر این عقیده هستند که مشکلات متابولیسمی که در طی دوران بارداری ایجاد میشود میتواند باعث ایجاد کبد چرب بارداری شود.
اسیدهای چرب آزاد معمولاُ در اواخر بارداری افزایش پیدا میکنند، کبد چرب بارداری به دلیل اختلال در پردازش اسیدهای چرب در طی این دوره ایجاد میشود و باعث میشود به صورت غیرطبیعی میزان آنها در سلولهای کبد افزایش پیدا کند.
برخی از افرادی که مبتلا به کبد چرب بارداری در طی دوران بارداری میشوند ممکن است دارای جهشهای متابولیکی خاصی نیز باشند مانند جهش در آنزیمهای مختلف که اسید چرب بدن را پردازش میکنند.
کبد چرب بارداری میتواند در طی دوران باردرای برای هر فردی ایجاد شود اما افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند عبارتند از:
- خانمهایی که اولین بارداری خود را تجربه مینمایند.
- افرادی که چند قلو باردار هستند.
- بارداریهایی که جنین پسر است.
- کبد چرب در طی باردرای قبلی
- پره اکلامپسی
- سندرم HELLP
نحوه تشخیص کبد چرب بارداری
اگر یک خانم باردار با توجه به علائم ذکر شده مشکوک به کبد چرب بارداری باشد ابتدا یک آزمایش خون توصیه میشود میشود. مواردی که در آزمایش خون مورد سنجش قرار میگیرند عبارتند از:
- تعداد گلبولهای سفید خون
- آنزیمهای کبدی
- بیلی روبین
- پلاکتها
- قند خون
- آمونیاک
در مواردی ممکن است نمونه ادرار جهت بررسی پروتئینها در ادرار تهیه میشود.
با اینکه بیوپسی کبد دقیقترین روش برای بررسی کبد چرب بارداری است اما معمولاُ توصیه نمیشود. آزمایشهای دیگر مانند سونوگرافی و ام آر آی جهت بررسی ظاهر کبد و تشخیص دقیقتر در این مرحله توصیه میشود.
کبد چرب در بارداری چگونه درمان میشود؟
در خصوص درمان کبد چرب در بارداری توصیه میشود افرادی که دچار کبد چرب بارداری هستند به صورت اورژانسی در اولین فرصت ممکن زایمان را انجام دهند و نوزاد خود را به دنیا بیاورند. هرگونه تاخیر در بارداری میتواند عوارض جبران ناپذیری برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. با اینکه زایمان به صورت طبیعی امکان پذیر است اما اغلب توصیه میشود زایمان به صورت سزارین انجام شود.
بعد از تشخیص کبد چرب بارداری تا زمان اتمام بارداری مارد و جنین باید تحت نظر باشند. تا زمانی که بتوان بارداری را انجام داد درمانهای حمایتی مانند متعادل کردن الکترولیتها، درمان اختلال قند خون و یا لخته شدن غیر طبیعی خون باید انجام میشود.
با اینکه کبد چرب بارداری یک شرایط خطرناک است اما با توجه به پیشرفتهایی که در زمینهی این بیماری ایجاد شده است میزان مرگ و میر مادران به شدن کاهش یافته اسد. در گذشته میزان مرگ مادران به دلیل این بیماری حدود 75 درصد بود اما اکنون به کمتر از 5 درصد رسیده است.
اغلب افرادی که دچار کبد چرب بارداری هستند یک الی چهار هفته پس از زایمان بهبود پیدا میکنند.
پیشگیری از کبد چرب بارداری
هیچ روشی برای پیشگیری از کبد چرب بارداری وجود ندارد. در صورتی که در بارداریهای پیشین خود دچار کبد چرب بادراری بودهاید و یا این بیماری در یکی از اعضای خانوادهی شما وجود دارد باید این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید تا در طی دوران بارداری با رعایت رژیم غذایی کبد چرب بیشتر تخت نظر قرار داشته باشید.
نتیجهگیری
کبد چرب در بارداری به دلیل عوارضی مانند نارسایی کبد، خونریزی، نارسایی کلیه، عفونت خون، التهاب و تورم پانکراس، دیسترس حاد تنفسی و یا مرگ، به عنوان یک اورژانس پزشکی برای خانمهای باردار در نظر گرفته میشود که باید به سرعت تحت درمان قرار بگیرند. بنابراین به محض اینکه از بیماری خود اطلاع پیدا کردید جهت دریافت درمان مناسب اقدام نمائید.