علائم و درمان واریس مری

واریس مری یک مشکل غیرعادی است که با بزرگ شدن رگ‌ها در لوله متصل کننده حلق به معده (مری) همراه است. این شرایط اغلب در افرادی مشاهده می‌شود که مشکلات حاد کبدی دارند. در حقیقت واریس مری زمانی ایجاد می‌شود که جریان عادی خون به کبد به خاطر یک لخته یا بافت زخم در کبد مسدود شود. به این ترتیب به منظور رفع مشکل ایجاد شده به خاطر انسداد، جریان خون از رگ‌های خونی کوچک‌تر انجام می‌شود که برای انتقال حجم زیاد خون مناسب نیستند. به این ترتیب ممکن است از رگ‌ها خون تراوش شده یا حتی رگ‌ها دچار پارگی شوند. این شرایط در عمل می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. امروزه از روش‌های مختلف برای درمان و کمک به پیشگیری و توقف خونریزی به خاطر ابتلا به واریس مری استفاده می‌شود.

[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#b8cafc”]

اگر از مشکل واریس مری و عوارض آن رنج می‌برید، دکتر صدرالدینی، فوق تخصص گوارش، کبد و آندوسکوپی آماده‌ی کمک‌رسانی و ارائه‌ی بهترین برنامه‌ی درمانی به شما می‌باشند. دکتر صدرالديني برای تشخیص واریس مری از آندوسکوپی استفاده کرده و پس از بررسی دقیق وضعیت شما و علت ایجاد واریس مری، مناسب‌ترین درمان را برای شما در نظر می‌گیرند.  برای دریافت اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت می‌توانید با شماره‌ی 09901414248  تماس گرفته و یا از مشاوره‌ی رایگان با دستیاران دکتر در تلگرام بهره‌مند شوید.[/alert]

واریس مری چیست؟

واریس مری عبارت از التهاب رگ‌ها در جداره پایین مری و نزدیک معده است. از سوی دیگر واریس معده التهاب رگ‌ها در دیواره معده را نشان می‌دهد. رگ‌های ملتهب در مری یا معده باعث ایجاد رگ‌های واریسی در این ناحیه از بدن مشابه رگ‌های واریسی در ناحیه پا می‌شود. به خاطر اینکه رگ‌های مری به سطح جداره بسیار نزدیک هستند، ورم و التهاب رگ‌ها در این ناحیه می‌تواند باعث پارگی دیواره مری و ایجاد خونریزی خطرناک در این ناحیه از بدن شود. واریس مری در اکثر مواقع در افرادی مشاهده می‌شود که به سیروز کبد مبتلا شده‌اند.

دلایل

افزایش فشار رگ‌هایی که وظیفه خون‌رسانی به کبد را بر عهده دارند، در اصطلاح پرفشاری ورید باب گفته می‌شود. این شرایط باعث ابتلا به واریس مری می‌شود. افزایش فشار در این ناحیه از بدن باعث می‌شود خون در سایر رگ‌های خونی کوچک‌تر همچون رگ‌های مری جریان یابد. شرایطی که باعث ابتلا به پرفشاری ورید باب و واریس مری می‌شود به شرح زیر هستند:

• سیروز کبدی
• تشکیل لخته‌های خونی در رگ‌های طحال، ورید باب، یا کبد
• اتصال غیرعادی رگ‌ها بین کبد یا طحال
• عفونت‌های خاص همچون شیستوزمیازیس (schistosomiasis) که عملکرد اختلالی دارد.
• نارسایی قلبی شدید
• بیماری هاجکین (hodgkin)
• بیماری سارکوئیدوز (sarcoidosis)

علائم

پرفشاری ورید باب اغلب علائم خاص برای فرد به همراه ندارد. گاهی اوقات این مشکل اولین بار هنگام خونریزی رگ‌های دچار واریس مشاهده می‌شود. هنگامی که میزان خونریزی بیمار زیاد باشد، فرد استفراغ خونی داشته و اغلب خون موجود در استفراغ وی زیاد است. افرادی که خونریزی آن‌ها زیاد باشد، ممکن است احساس گیجی کرده و حتی بی‌هوش شوند.

برخی افراد خونریزی کمتری در طول یک دوره زمانی طولانی‌مدت ابتلا به این بیماری دارند و خون تراوش شده به مری به جای خارج شدن از طریق استفراغ به معده آن‌ها وارد می‌شود. به این ترتیب، مدفوع این افراد احتمالاً قرمز بوده یا لکه‌های خون با رنگ تیره در آن مشاهده می‌شود. افرادی که به خاطر ابتلا به سیروز به واریس مری مبتلا شده باشند، معمولاً سایر علائم مربوط به بیماری‌های کبد نیز در آن‌ها مشاهده می‌شود.

چه زمان لازم است با متخصص گوارش تماس گرفته شود

خونریزی به خاطر واریس مری می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. در این شرایط فرد ممکن است مقدار زیادی خون در کوتاه‌مدت از دست بدهد و این شرایط باعث کاهش فشار خون به مقدار زیاد و وارد شدن شوک به فرد خواهد شد. به این ترتیب در صورتی که با استفراغ خونی یا وجود خون در مدفوع خود مواجه شدید، لازم است بلافاصله از خدمات درمان اورژانسی برای رفع مشکل استفاده کنید.

تشخیص

به منظور تشخیص ابتلا به واریس، متخصص گوارش معمولاً از یک ابزار به نام آندوسکوپ استفاده می‌کند. آندوسکوپ یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر است که یک دوربین به سر آن متصل می‌باشد. پزشک آندوسکوپ را به دهان بیمار وارد کرده و به آرامی آن را به سمت مری هدایت می‌کند تا از این طریق ابتلا به واریس مری را تشخیص دهد. در صورتی که ابتلا به این بیماری باعث خونریزی مداوم شده یا فرد به تازگی خونریزی کرده باشد، لازم است این کار به صورت اورژانسی برای بیمار انجام شود. علاوه بر این پزشک معالج ممکن است ابزارهای کوچک به آندوسکوپ متصل کند تا به این ترتیب به‌طور همزمان همراه با تشخیص مشکل، درمان‌های لازم را نیز برای بیمار انجام دهد.

درمان

درمان اورژانسی برای خونریزی ناشی از واریس مری با تزریق خون و مایعات به داخل رگ به منظور جبران کردن خون از دست رفته بیمار انجام می‌شود. به‌طور همزمان، تزریق دارو به بیمار معمولاً به منظور کاهش جریان خون در روده انجام می‌شود. در ادامه پزشک سعی می‌کند با انجام اقدامات لازم خونریزی را متوقف کند. به این منظور معمولاً از آندوسکوپی برای تشخیص محل خونریزی استفاده می‌گردد.

هنگامی که خونریزی در نتیجه پاره شدن رگ‌های واریسی در ناحیه مری ایجاد شده باشد، یکی از دو درمان آندوسکوپی زیر برای بیمار ممکن است مورد استفاده قرار گیرد:

• بستن باند یا باند لیگاسیون. در این روش از باند لاستیکی برای بستن بخش دچار خونریزی رگ استفاده می‌شود.
• اسکلروتراپی (sclerotherapy). در این حالت یک دارو به رگ دچار خونریزی تزریق می‌شود که باعث تنگ شدن یا انقباض رگ می‌شود. تزریق این دارو می‌تواند خونریزی بیمار را کاهش داده و تشکیل لخته خون در محل رگ پاره شده را امکان‌پذیر کند.

خونریزی ناشی از ابتلا به واریس مری همان‌طور که گفته شد می‌تواند باعث از دست دادن مقدار زیاد خون شده و ممکن است لازم شود مقدار زیادی خون به بیمار تزریق گردد. هنگامی که خونریزی بیمار کنترل شد، برای پیشگیری از خونریزی بیشتر در آینده، از روش‌های درمان مناسب برای بیمار استفاده خواهد شد. در برخی موارد، بستن باند لاستیکی بر روی رگ‌ها دچار واریس می‌تواند این مشکل را تا حدود زیادی کنترل کند و به این ترتیب می‌توان از خونریزی بعدی جلوگیری کرد. برای افرادی که به شرایط سیروز حاد مبتلا هستند، روش‌های درمان خاص با هدف حداقل کردن فشار در رگ‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند. برای کاهش فشار به این منظور از یک شانت (shunt) استفاده می‌شود. شانت کانال یا لوله‌ای است که می‌تواند مسیر جریان خون از رگ‌های پرفشار را تغییر دهد. روش‌های معمول برای ایجاد شانت به شرح زیر هستند.

ﺷانت ﭘﻮﺭﺗﻮﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﺩﺍﺧﻞ ﻛﺒﺪﻯ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻭﺭﻳﺪ ﺟﻮﮔﻮﻻﺭ (TIPSS)

معمولاً خون باید در بافت کبد چکه کند تا از این طریق حرکت آن از رگ‌های پایین کبد (رگ‌های باب) به سه رگی که در بالای کبد قرار گرفته (رگ‌های کبدی) امکان‌پذیر شود. این فرآیند چکه کردن در هنگامی که کبد دچار بافت سفت و فیبروتیک شده باشد، بسیار آهسته انجام می‌شود. به همین خاطر در روش شانت پورتوسیستمیک داخل کبدی از راه ورید جوگولار از یک لوله پهن (یک استنت) در داخل کبد استفاده می‌شود تا از این طریق حرکت خون در کبد با جریان سریع‌تر امکان‌پذیر گردد. به این منظور یک کاتتر (catheter) به یک رگ در ناحیه گردن وارد شده و به سمت یکی از رگ‌های کبدی هدایت می‌شود. پزشک از کاتتر داخل کبد برای باز کردن یک میسر از سمت رگ‌های باب به رگ‌های کبدی استفاده می‌نماید. پزشک به این منظور از یک سیم فلزی استفاده کرده و سر سیم را از داخل دیواره رگ‌های کبدی به سمت رگ‌های باب هدایت می‌کند. در نهایت سیم و کاتتر از رگ خارج می‌شوند. در ادامه انواع مختلف کاتترها با یک بالون و استنت در سر آن‌ها در کانال جدید ایجاد شده هدایت می‌شوند. استنت یک لوله بافته شده سیمی است که به منظور پشتیبانی از یک رگ یا ورید و باز نگه داشتن آن طراحی شده است.

در ادامه بالون باد شده و استنت در هنگام باد شدن بالن باز می‌شود. این شرایط برای مدت زمان مشخص حفظ می‌گردد. سپس بالن جمع شده و کاتتر خارج می‌شود. به این ترتیب یک لوله در داخل کبد ایجاد شده که می‌تواند جریان سریع‌تر خون از طرف رگ‌های باب به سمت رگ‌های کبدی را امکان‌پذیر کند. این درمان می‌تواند فشار زیاد وارد شده به رگ‌های واریسی در ناحیه مری را کاهش داده و به این ترتیب ریسک خونریزی این رگ‌ها را در آینده کنترل کند. همچنین درمان با این روش نیازمند استفاده از خدمات متخصص رادیولوژی (رادیولوژی مداخله‌ای یا اینترونشن) است.

عمل جراحی

در موارد نادر، بیماران نیاز به عمل جراحی برای ایجاد یک شانت جهت انتقال جریان خون از ورید باب به سمت سایر رگ‌های بدن دارند. در این حالت مشابه درمان با روش ﺷانت ﭘﻮﺭﺗﻮﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﺩﺍﺧﻞ ﻛﺒﺪﻯ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻭﺭﻳﺪ ﺟﻮﮔﻮﻻﺭ، درمان با هدف کاهش فشار ایجاد شده به خاطر جریان خون در رگ‌های مبتلا به واریس انجام می‌شود.